Renowacja mebli. Jak zacząć? Jakie narzędzia i niezbędne materiały do starych, drewnianych mebli

Chcesz zacząć swoją przygodę z renowacją mebli, ale nie wiesz, jak się do tego zabrać? Podstawę stanowi dobrze wyposażony warsztat. Oto krótka lista narzędzi i materiałów niezbędnych do przeprowadzenia renowacji mebli, dzięki którym nadasz nowy blask staremu stolikowi czy komodzie.

Renowacja mebli to coraz popularniejszy trend

Renowacja starych mebli to coraz popularniejszy trend, który wpisuje się nie tylko w bieżące aranżacyjne tendencje, ale jest też zgodny z ideą zero waste i ekologicznego podejścia do urządzania mieszkań. Nadając nowe życie starym meblom, ograniczasz marnotrawstwo i możesz efektownie urozmaicić wystrój swojego domu – same plusy! Co więcej, samodzielna renowacja mebli jest także bardzo satysfakcjonującym zajęciem – własnoręcznie możesz zdecydować o wyglądzie mebla, jego wykończeniu i w ten sposób idealne dopasować przedmiot do swoich potrzeb.

Jakie są narzędzia i materiały niezbędne do renowacji mebli?

Renowacja mebli - usuwanie starych powłok

Pierwszym krokiem w renowacji mebli jest usuwanie starych powłok. Zazwyczaj stare warstwy malarskie są w kiepskim stanie, a nakładanie na nie nowych preparatów mija się z celem. Aby wykonać to zadanie możesz postawić na kilka rozwiązań:

Papier ścierny – to najbardziej podstawowe narzędzie do renowacji mebli. Pracę należy zacząć od papieru z grubym ziarnem, co pozwoli skuteczniej usunąć starą powłokę, a następnie wykończyć powierzchnię drobnoziarnistym. Papier ścierny sprawdzi się dobrze np. w przypadku drewna olejowanego, ale jeśli chcesz odnowić meble PRL, lepiej się na to nie porywaj. Chemoutwardzalny lakier nie odpuści tak łatwo.

Cyklina – to rodzaj skrobaka wyposażonego w ostrze oraz najczęściej drewnianą rączkę. Cyklina usuwa nawet twardy lakier, jednak najlepiej sprawdza się na niewielkich elementach konstrukcji mebla, np. przy renowacji szczebelków, podłokietników lub oparć krzeseł. Praca przy użyciu cykliny jest czasochłonna, dlatego nie poleca się jej do obróbki większych mebli, ponieważ oznacza to nawet kilka godzin żmudnego skrobania.

Opalarka – urządzenie przyda się podczas renowacji lakierowanych mebli, np. modnych obecnie komód typu jamnik i innych sprzętów pochodzących z czasów PRL-u. Ich powierzchnia była pokrywana warstwą błyszczącego i bardzo twardego lakieru. Szlifowanie go za pomocą szlifierki zajęłoby wiele czasu (i mogłoby być ryzykowne, ponieważ szlifierka może uszkodzić delikatną warstwę forniru, którą lakier zabezpiecza).

Szlifierka do renowacji mebli -  w obróbce drewna, najczęściej wykorzystuje się dwa rodzaje urządzeń tego typu: szlifierki oscylacyjne i mimośrodowe. Te pierwsze najczęściej mają prostokątną stopę szlifierską i świetnie sprawdzają się przy oczyszczaniu płaskich powierzchni np. blatów stołów. Szersze możliwości, bo nawet usuwania starych powłok z powierzchni wypukłych, dają szlifierki mimośrodowe, które wykonują ruch obrotowy i oscylacyjny. Szlifierka będzie świetną opcją przy usuwaniu starej farby czy oleju i jej zastosowanie znacznie przyspieszy prace.

Środki chemiczne – w sprzedaży znajdziesz też specjalne preparaty do usuwania starych powłok. Sprawdzają się dobrze w przypadku lakierów oraz farb. Środki tego typu spulchniają stare powłoki, po czym można je usunąć za pomocą szpachelki. Musisz jednak pamiętać, aby stosować je na zewnątrz, ponieważ ich opary mogą mieć szkodliwy wpływ na twoje zdrowie.

Przeczytaj też: Renowacja mebli - jak odnowić mebel z czasów PRL-u?

Jak odnowić stare meble? Uzupełnianie ubytków

Teraz, kiedy najtrudniejszą część mamy za sobą, czas przejść do uzupełniania ubytków. Na tym etapie należy również usunąć z drewna korniki, jeśli na jego powierzchni widoczne są niewielkie dziurki. Aby to zrobić wystarczy zastosować specjalny preparat. Gdy już rozprawisz się z niechcianymi gośćmi, czas uzupełnić ubytki.

Najpowszechniejszą metodą wypełniania uszczerbków w drewnie jest szpachlowanie.

Używa się w tym celu szpachli, czyli preparatu powstałego na bazie mączki drzewnej, który idealnie zasklepia ubytki. Nakładamy go szpachelką, zostawiamy do wyschnięcia, a utwardzony szlifujemy delikatnie papierem ściernym.

Miej jednak na uwadze, że w niektórych przypadkach powierzchnia twoich mebli nie jest wykonana z litego drewna, a pokrywa ją tzw. fornir. Są to cienkie płaty szlachetnego drewna, które pokrywają np. płytę wiórową.

Taką technikę wykańczania stosowano powszechnie w przypadku mebli PRL. Jeśli więc przyjdzie ci uzupełniać ubytki w fornirze, pierwszym etapem będzie nadanie ubytkowi regularnych kształtów – po prostu musisz usunąć postrzępione krawędzie.

Dzięki temu łatwiej dopasujesz łatkę z nowego forniru, co pozwoli na uzyskanie estetycznego wykończenia. Następnie na nowym płacie forniru należy odwzorować kształt ubytku, wyciąć materiał i przykleić w docelowym miejscu za pomocą kleju stolarskiego i zacisku.

Dodatkowe narzędzia do renowacji starych mebli

W twoim domowym warsztacie renowatorskim przydać się może również kilka innych akcesoriów, które usprawnią pracę.

Ściski stolarskie – przydadzą się podczas obróbki lub klejenia drewnianych elementów. Za pomocą ścisków stolarskich można ustabilizować części, nad którymi aktualnie pracujesz, lub docisnąć do siebie dwa sklejane elementy. Warto zaopatrzyć się w zestaw kilku ścisków o różnej wielkości, które znajdą zastosowanie podczas obróbki różnych mebli.

Stół warsztatowy – praca przy renowacji mebli bywa czasochłonnym zajęciem, dlatego bardzo ważna jest wygoda. Na stole warsztatowym można stabilnie osadzić meble i inne przedmioty oraz unieruchomić je za pomocą zacisków stolarskich. W takim przypadku praca będzie przebiegać znacznie sprawniej.

Odkurzacz warsztatowy – jeśli chcesz zająć się renowacją mebli hobbystycznie i planujesz działania przy różnych projektach, warto zaopatrzyć się w odkurzacz warsztatowy. Sprzęt tego typu odłącza się do szlifierki i w rezultacie pył powstały podczas obróbki jest automatycznie zasysany do zbiornika. To pozwala łatwo utrzymać porządek w warsztacie i zapewnia większe bezpieczeństwo, ponieważ mniejsza ilość pyłu unosi się w powietrzu. Szczotka druciana – sprzęt tego typu przyda się podczas obróbki drewna zwanej postarzaniem. Za jej pomocą usuniesz wierzchnią warstwę miękkiego drewna i podkreślisz usłojenie materiału. Najtańszym rozwiązaniem są szczotki ręczne, ale niestety nie zapewniają one efektywnej pracy. Lepszym rozwiązaniem jest końcówka, którą zamontujesz na wiertarce lub szlifierce kątowej.

Nowe na stare, czyli postarzanie drewna

Co ciekawe, jeśli chcesz odmienić wygląd mebli, możesz postawić na nieco odwrotny proces, czyli postarzanie. Obróbce tego typu poddać można meble i przedmioty wykonane z litego drewna. W efekcie tych działań, materiał będzie wyglądał starzej, nabierze ciekawej faktury oraz wyrazistego koloru. Jak osiągnąć taki efekt? Pierwszym etapem renowacji mebli, polegającym na postarzaniu, jest obróbka za pomocą szczotki drucianej. Najlepiej postawić na specjalną końcówkę, którą zamontujesz na szlifierce kątowej, popularnie zwanej gumówką, lub na wiertarce. Jeśli masz możliwość wyboru, lepiej zaopatrzyć się w osprzęt do gumówki, ponieważ zapewnia efektywniejszą pracę.

W wyniku szczotkowania drewna jego wierzchnia, miękka warstwa zostaje częściowo zeszlifowana. Dzięki temu materiał nabiera wyrazistej faktury i wygląda jak drewno użytkowane przez lata. Dodatkowo efekt ten można podkreślić np. dzięki zastosowaniu oleju.

Renowacja starych mebli. Czym malować?

Ostatni etap całej tej zabawy pod szyldem – jak odnowić stare meble - to nadanie twoim starym meblom nowego blasku. Po oczyszczeniu mebla z pyłu, drewno trzeba zagruntować. Ten zabieg wyrówna chłodność materiału, co przełoży się na ostateczny efekt. Po wyschnięciu gruntu można brać się za malowanie. Masz tu do wyboru kilka opcji:

Farba do drewna – pokrywa powierzchnię mebli równomierną powłoką, spod której nie widać rysunku drewna. Modnym rozwiązaniem są farby kredowe, które przy pełnym kryciu dają ciekawy, matowy efekt. Dostępne są w bogatej kolorystyce i świetnie się sprawdzają przy malowaniu tzw. metodą shabby chic.

Lakier – tworzy na drewnianej powierzchni solidną powłokę ochronną, która świetnie zabezpiecza przed działaniem wilgoci. Jeszcze do niedawna lakiery były dostępne przede wszystkim w błyszczącej wersji, jednak teraz na rynku znajdziesz też takie, które dają efekt satynowy lub matowy. Jeśli chcesz, aby lakier jednocześnie zabezpieczał i nadał drewnu kolor, postaw na lakierobejcę.

Olej – działa nieco inaczej niż lakier, ponieważ wnika w głąb drewna i w ten sposób je impregnuje. Dzięki temu nie tylko chroni materiał, ale też efektownie podkreśla rysunek słojów. Olej pozwoli ci uzyskać naturalniejszy efekt wykończeniowy, niż lakier.

Bezpieczeństwo podczas renowacji mebli

Aby cała ta zabawa z odnawianiem starych mebli była nie tylko satysfakcjonującym, ale beż bezpiecznym zajęciem, musisz zadbać o akcesoria ochronne.

Przede wszystkim zaopatrz się w maskę przeciwpyłową. Podczas szlifowania starych mebli w powietrzu unosić będzie się pył, który zawiera w sobie drobinki starego lakieru czy oleju. Zadbaj o maskę z filtrem, dzięki której nie będziesz wdychać tych szkodliwych substancji.

Ponadto etapy pracy polegające na szlifowaniu czy opalaniu należy przeprowadzać w dobrze wentylowanym pomieszczeniu. Podobnie sprawa się ma, jeśli postawisz na zastosowanie środków chemicznych do usunięcia starych powłok – to silnie działające substancje, dlatego najlepiej pracować z nimi na zewnątrz budynku lub w otwartym garażu czy pomieszczeniu gospodarczym z oknem.

Uzupełnieniem tego ochronnego ekwipunku, który należy dopisać do listy materiałów i narzędzi niezbędnych do renowacji mebli, są gogle ochronne. Najlepiej postawić na maskę wyposażoną również w okulary ochronne, co znacznie ułatwi pracę. W takim przypadku, w razie odpryśnięcia kawałka starego lakieru czy drewna w trakcie szlifowania, unikniesz ryzyka skaleczenia okolic oczu.

Zwróć też uwagę na swój strój roboczy. Podczas pracy z takimi narzędziami jak szlifierka, unikaj luźnej odzieży, która mogłaby przypadkowo wkręcić się w urządzenie. Z kolei w trakcie pracy z opalarką warto mieć w zanadrzu rękawice ochronne przystosowane do prac w wysokich temperaturach.